อุตรดิตถ์เตรียมจัดงานพระยาพิชัยดาบหัก ส่งเสริมการท่องเที่ยว

เมื่อเวลา 09.00 น. วันที่ 16 ธันวาคม 64  อุตรดิตถ์ ผู้สื่อข่าวรายงานว่า  ที่บริเวณจวนผู้ว่าราชการจังหวัด ต.ท่าอิฐ อ.เมือง จ.อุตรดิตถ์   นายผล  ดำธรรม ผู้ว่าราชการจังหวัดอุตรดิตถ์ พร้อมนางวันทนา  ดำธรรม นายกเหล่ากาชาดจังหวัดอุตรดิตถ์ และ นายพยงค์  ยาเภา รอง ผวจ.อุตรดิตถ์  พล.ต.ต.สุทธิพงศ์  เป็กทอง ผบก.ภ.จว.อุตรดิตถ์  แถลงข่าวต่อสื่อมวลชนท้องถิ่นถึงการจัดงาน “ พระยาพิชัยดาบหักและงานกาชาด” ประจำปี 2565 ระหว่างวันที่ 7 – 16 มกราคม 2565 10 วัน 10 คืน   โดยมีหัวหน้าส่วนราชการฝ่ายพลเรือน ทหาร ตำรวจ หน่วยงานภาคเอกชน  และ แขกผู้มีเกียรติ ฯ  ร่วมแถลงข่าว ท่ามกลางบรรยากาศเต็มไปด้วยความอบอุ่น  

นายผล ดำธรรม ผวจ.อุตรดิตถ์ กล่าวว่า จังหวัดอุตรดิตถ์ ได้กำหนดวันเปิดงานและพิธีบวงสรวงดวงวิญญาณท่านพ่อพระยาพิชัยดาบหัก ในวันที่ 7 มกราคม เพราะเป็นวันที่พระยาพิชัยดาบหักได้ต่อสู้กับพม่าเมื่อวันที่ 7 มกราคม 2316 จนดาบหัก จึงได้รับสมญานามว่า “พระยาพิชัยดาบหัก” เพื่อเผยแพร่ชื่อเสียงเกียรติประวัติของจังหวัดอุตรดิตถ์ โดยให้ประชาชนได้มีโอกาสสักการะแสดงออกถึงความกตัญญูกตเวทีต่อท่านพ่อพระยาพิชัยดาบหัก และ เป็นการส่งเสริมการท่องเที่ยวของจังหวัดอุตรดิตถ์ ให้เป็นที่รู้จักแก่นักท่องเที่ยวและพากันเดินทางมาเที่ยวมากขึ้น

สำหรับการจัดงานในครั้งนี้มีการออกร้านของเหล่ากาชาด การออกสลากกาชาด เพื่อจัดหารายได้นำไปช่วยการกุศลและบำเพ็ญสาธารณะประโยชน์ของจังหวัดอุตรดิตถ์และเหล่ากาชาดจังหวัดอุตรดิตถ์ด้วย อีกทั้งยังมีการออกร้านจำหน่ายผลิตภัณฑ์ชุมชนของทุกอำเภอที่คัดสรรสิ่งที่ดีที่สุดมาไว้ภายในงาน รวมทั้งการออกร้านและการประกวดร้านของทั้ง 9  อำเภอชมการแสดงบนเวทีกลาง เช่นการประกวดร้องเพลง ท้องถิ่นท้องที่สามัคคีเสียงทอง การประกวดนางสาวอุตรดิตถ์และขุนศึกคู่ใจพระยาพิชัยดาบหัก การแสดงและจำหน่ายสินค้าผลิตภัณฑ์ หนึ่งตำบลหนึ่งผลิตภัณฑ์  การแสดงดนตรีของศิลปินชื่อดัง  และ   การแสดงบนเวทีกลางมากมายตลอด 10 วัน 10 คืน ที่บริเวณสนามกีฬาพระยาพิชัยดาบหัก อ.เมือง จ.อุตรดิตถ์ ส่วนแนวทางการการดำเนินงาน ไม่ว่าการแสดงคอนเสิร์ตและกิจกรรมต่าง ๆ ให้เป็นตามมาตรการข้อบังคับการเฝ้าระวัง ป้องกัน ควบคุมการระบาดโรคโควิด-19 ด้วยความเคร่งครัด

พระยาพิชัยดาบหัก เดิมชื่อ จ้อย เกิดที่บ้าน ห้วยคา อำเภอพิชัย จังหวัดอุตรดิตถ์ เมื่อปี พ.ศ. 2284 ในสมัยปลายกรุงศรีอยุธยา ศึกษาอยู่กับท่านพระครูวัดมหาธาตุหรือวัดใหญ่ เมืองพิชัย ภายหลัง จ้อยได้เปลี่ยนชื่อใหม่เป็นทองดี หรือ ทองดีฟันขาว มีความสามารถทั้งทางเชิงมวยและเชิงดาบ เข้ารับราชการกับพระเจ้าตากสิน ตั้งแต่ครั้งดำรงตำแหน่งเป็นพระยาตาก ต่อมานายทองดีได้รับแต่งตั้งเป็นองค์รักษ์มีบรรดาศักดิ์เป็น “หลวงพิชัยอาสา” เมื่อรับราชการมีความดีความชอบจึงได้รับแต่งตั้งเป็น เจ้าหมื่นไวยวรนาถ พระยาสีหราชเดโช และพระยาพิชัย ผู้สำเร็จราชการครองเมืองพิชัย ซึ่งรับพระราชทานเครื่องยศเสมอเจ้าพระยาสุรสีห์ตามลำดับ ภายหลังพม่ายกทัพมาตีเมืองพิชัย 2 ครั้ง ในการรบครั้งที่ 2 พระยาพิชัยถือดาบสองมือ ออกต่อสู้จนดาบหักไปข้างหนึ่ง และรักษาเมืองไว้ได้ ดังนั้นจึงไดัรับสมญานามว่า ” พระยาพิชัยดาบหัก “

ในปี พ.ศ. 2311 พม่าได้ยกทัพมาอีก 1 หมื่นคน พระเจ้าตากพร้อมด้วยหมื่นไวยวรนาถได้เข้าโจมตีจนแตกพ่าย และได้มีการสู้รบปราบก๊กต่าง ๆ อีกหลายคราว เมื่อพระเจ้าตากสินเสด็จกลับกรุงธนบุรี โปรดตั้งเจ้าหมื่นไวยวรนาถเป็น “พระยาสีหราชเดโช” มีตำแหน่งเป็นนายทหารเอกราชองครักษ์ตามเดิม สุดท้ายเมื่อปราบก๊กพระเจ้าฝางได้แล้ว สมเด็จพระเจ้าตากสินได้ทรงปูนบำเหน็จความชอบให้ทหารของพระองค์โดยทั่วหน้า ส่วนพระยาสีหราชเดโช (จ้อย หรือ ทองดี ฟันขาว) นั้น ได้โปรดเกล้าฯ บำเหน็จความชอบให้เป็นพระยาพิชัยปกครองเมืองพิชัย อันเป็นบ้านเกิดเมืองนอนแต่เยาว์วัย

ในปี พ.ศ. 2313 – 2316 ได้เกิดการสู้รบกับกองทัพพม่าอีกหลายคราว และทุกคราวที่กองทัพพม่าแตกพ่ายไป ก็สร้างความอัปยศอดสูแก่แม่ทัพนายกองเป็นทวีคุณ พอสิ้นฤดูฝนปีมะเส็ง พ.ศ. 2316 โปสุพลายกกองทัพมาหมายตีเมืองพิชัยอีก “การศึกครั้งนี้พระยาพิชัยจับดาบสองมือคาดด้าย ออกไล่ฟันแทงพม่าอย่างชุลมุน จนเมื่อพระยาพิชัยเสียการทรงตัว ก็ได้ใช้ดาบข้างขวาพยุงตัวไว้ จนดาบข้างขวาหักเป็นสองท่อน” กองทัพโปสุพลาก็แตกพ่ายกลับไป เมื่อวันอังคาร เดือนยี่ แรม 7 ค่ำ ปีมะเส็ง พ.ศ. 2316 (ตรงกับวันที่ 7 มกราคม พ.ศ. 2316)

พระยาพิชัยดาบหัก ได้สร้างมรดกอันควรแก่การยกย่องสรรเสริญให้สืบทอดมาถึงปัจจุบัน   ได้แก่ ความซื่อสัตย์สุจริต ความกตัญญูกตเวที ความเด็ดเดี่ยวเฉียบขาดกล้าหาญรวมถึงความรักชาติ ต้องการให้ชาติเจริญรุ่งเรืองมั่นคงตลอดมาตราบจนทุกวันนี้

“อนุสาวรีย์พระยาพิชัยดาบหัก” ประดิษฐานอยู่หน้าศาลากลางจังหวัดอุตรดิตถ์ อำเภอเมือง สร้างขึ้นเพื่อระลึกถึงเกียรติในเรื่องความ องอาจ กล้าหาญ รักชาติ และ  เสียสละของท่าน ชาวจังหวัดอุตรดิตถ์ และ นายเวทน์ นิจถาวร ผู้ว่าราชการจังหวัดขณะนั้น   ได้พร้อมใจกันสร้าง อนุสาวรีย์ของท่านประดิษฐานไว้หน้าศาลากลางจังหวัด และ ทำพิธีเปิด เมื่อวันที่ 20 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2512  

นอกจากนี้ บริเวณอนุสาวรีย์   ยังมีพิพิธภัณฑ์ดาบเหล็กน้ำพี้ใหญ่ที่สุดในโลกเป็นที่เก็บรักษาดาบเหล็กน้ำพี้ใหญ่ที่สุดในโลก   มีน้ำหนัก 557.8 กิโลกรัม ฝักดาบทำด้วยไม้ประดู่ ฝังลวดลายมุกหุ้มปลอกเงินสลักสลาย และ “พิพิธภัณฑ์พระยาพิชัย”  ที่ภายในเก็บรวบรวมประวัติของพระยาพิชัยดาบหัก   รวมทั้งแบบจำลองสนามรบ และ  วิถีชีวิตผู้คนเมืองอุตรดิตถ์ในสมัยอยุธยาตอนปลาย รวมทั้งเครื่องมือเครื่องใช้ในสมัยโบราณ